Giải Pháp Công Nghệ Ứng Dụng

Công nghệ luôn thay đổi với tốc độ chóng mặt trong những năm qua, bạn thử hỏi bất kỳ ai độ tuổi 30 có lẽ họ đều sở hữu một bộ sưu tập định dạng tương tự (analog) với các kiểu lưu trữ khác nhau, cộng thêm dữ liệu công nghệ số theo từng giai đoạn khác nhau.

Hầu như không bao giờ bạn quan tâm đến một số dữ liệu cũ, nhưng biết đâu trong khi đào bới vô tình phát hiện hồ sơ bản thân lúc 8 tuổi hoặc dữ liệu vô giá “xuyên thập kỷ”. Vì vậy, việc số hóa mọi dữ liệu trước đây là cách rất tốt để tránh rắc rối khi lục lại thứ gì đó, ngoài ra, điều này còn ích lợi là có thể dọn dẹp, vứt bỏ nhiều băng từ bụi bặm. Hãy xem bạn cần số hóa những gì.

Sắp xếp bộ sưu tập

Các dịch vụ sao lưu từ xa như JungleDisk cho phép giữ các bản sao lưu tập tin gốc ở nơi an toàn và bạn có thể truy cập chúng mọi lúc, mọi nơi.

Đầu tiên, cần lấy ra “cái kho” chứa dữ liệu nghe nhìn số bạn muốn phục hồi hoặc chuyển đổi định dạng, gồm các tập tin trên máy tính cũ, ổ cứng hoặc bút nhớ gắn ngoài. Bạn nên ghi chú lại những thiết bị nào gãy, vỡ hoặc không hoạt động trong lúc lấy lại dữ liệu để nhờ chuyên gia giúp đỡ.

Còn đối với các thiết bị lưu trữ analog, gồm tài liệu giấy, băng từ, các bản ghi và phim mà bạn muốn số hóa, hãy thiết lập một hệ thống tham chiếu đơn giản để tìm lại các nội dung gốc đã được số hóa. Đề xuất: sử dụng các nhãn dán, có bán tại cửa hàng tạp hóa, nhà sách. Một khi chuyển đổi xong sang dạng số, chỉ cần viết tên tập tin trên nhãn và dán chúng vào chiếc hộp analog hoặc tập hồ sơ.

Chứa dữ liệu số ở đâu

Ô cứng:

Cách nhanh nhất để lưu các bản sao số là đặt tất cả tập tin vào ổ cứng gắn ngoài. Một ổ gắn ngoài giao tiếp USB có thể chứa đến 1TB dữ liệu với giá khoảng 1,8 triệu đồng, vậy nên mua 2 ổ cứng. Bạn sẽ thực hiện số hóa trên ổ thứ nhất, ổ còn lại đặt ở vị trí khác giúp sao lưu dự phòng và ngăn ngừa trường hợp cháy nổ hay sự cố gì đó. Ổ cứng 1TB chứa được khoảng 180 giờ video độ nét cao, khoảng 250.000 bài nhạc hoặc tương đương 200 đĩa DVD-R đơn.

Sao lưu từ xa:

Một lựa chọn khác là chứa dữ liệu trực tuyến. Bạn có thể sử dụng phần mềm như JungleDisk (find.pcworld.com/63034) lưu các tập tin lên một địa chỉ ở xa rồi truy cập chúng qua Internet. Phần mềm này kèm dịch vụ giá khoảng 35.000 đồng/tháng, cộng thêm phí lưu trữ dựa trên dung lượng bạn sử dụng, khoảng 320.000 đồng/tháng cho 100GB. Bạn cũng sắp xếp cho JungleDisk sao lưu trực tiếp; vì vậy, khi thêm nội dung vào danh sách, dịch vụ này sẽ lưu trữ các tài liệu mới lên nhiều máy chủ khác nhau gần như tức thời.

Nội dung số

Ô cứng và các máy tính cũ:

Để truy cập nhanh chóng dữ liệu cũ, bạn gắn ổ cứng máy tính xách tay 2,5″ vào chiếc hộp Ultra USB 2.0 Storage.

Xét đến ổ cứng kể cả những ổ trong PC cũ, việc lấy lại dữ liệu có thể là chuyện đơn giản vì bạn chỉ cần lắp ổ cứng vào thiết bị gắn ngoài và sao chép ra. Hầu hết máy tính xách tay sử dụng ổ 2,5″ và máy tính để bàn là 3,5″ trong nhiều thập niên qua. Hộp ổ cứng gắn ngoài hỗ trợ bất cứ kích thước nào, với kết nối USB giá khởi điểm khoảng 540.000 đồng. Hãy chắc chắn khi mua ổ cũ cần phải tương thích với kết nối hộp ổ cứng hỗ trợ. Ví dụ, kiểm tra giao tiếp là SATA hay ATA/IDE, chi tiết này có in trên ổ cứng.

Các thiết bị lưu trữ ngoài:

Nếu bộ sưu tập của bạn chỉ lưu trên 1 loại thiết bị lưu trữ ngoài, chọn lựa tốt nhất là mua một đầu đọc cũ tương thích. Đầu đọc thẻ nhớ USB hỗ trợ nhiều định dạng thẻ nhớ hay ổ mềm 3,5″ có giao tiếp USB hiện được bày bán khá nhiều trên mạng cũng như các cửa hàng linh kiện máy tính. Bên cạnh đó, các loại lưu trữ khác như ổ sao lưu băng từ, các loại đĩa quang từ tính, ổ Zip, Jaz hay Ditto cũng được “rao” nhiều trên mạng Ebay, Amazon… Bạn có thể phải cần đến những loại cáp có đầu chuyển riêng để kết nối các ngõ giao tiếp cũ với cổng USB; phần mềm gốc giúp khôi phục các bản sao lưu được nén hoặc bảo mật.

Chuyển đổi nội dung

Audacity là phần mềm miễn phí, chạy hầu hết các loại thiết bị ghi âm mà máy tính hỗ trợ. Ứng dụng này sẽ số hóa các băng nhạc, vừa không mất tiền, vừa dễ dùng.

Nếu chỉ có vài đĩa hoặc băng từ cũ cần giải quyết, một số công ty chuyên chuyển đổi dữ liệu sẵn sàng nhận thực hiện dịch vụ này giúp bạn, sau đó họ sẽ gửi trả lại bản số hóa qua e-mail hoặc ghi dữ liệu phục hồi ra CD hay DVD. Tại Việt Nam, ở một số thành phố lớn, một số công ty chuyên phục hồi dữ liệu (bạn có thể vào www.pcworld.com.vn/niengiam; vào mục “Hệ thống và thiết bị lưu trữ” để tìm kiếm công ty). Các công ty này có thể chuyển đổi được nhiều loại định dạng lưu trữ, hệ điều hành và định dạng tập tin.

Phục hồi dữ liệu

Do để quá lâu hoặc bị hỏng hóc nên một số băng đĩa có thể không đọc được. Nếu bạn có ổ đọc thích hợp nên sử dụng một số phần mềm phục hồi để cứu những tập tin đó, ví dụ thẻ nhớ có thể chứa hình ảnh, video cũ. Tiện ích Virtual Lab Data Recovery (find.pcworld.com/63036) hỗ trợ nhiều định dạng tập tin, phần cứng và hệ thống tập tin phổ biến. Disk Doctors (find.pcworld.com/63037) có cả phần mềm lẫn dịch vụ, trong đó phục hồi dữ liệu từ băng đĩa hoặc thiết bị hỏng hóc.

Định dạng tập tin

Sau khi sao lưu mọi dữ liệu lên một thiết bị, bạn vẫn không thể đọc hoặc tìm được chúng. Nguyên nhân có thể do tài liệu và phần mềm từ máy tính cũ lưu ở các định dạng nhị phân nên các thiết bị hiện nay không thể hiểu được. Bạn có 2 cách giải quyết: hãy tìm trên mạng các ứng dụng hoặc add-on chuyển đổi định dạng; hoặc tìm phần mềm giả lập. Emulator Zone (find.pcworld.com/63038) có mọi loại giả lập hệ điều hành cũ, gồm Amiga, Commodore và Macintosh.

Băng đĩa analog

Băng nhạc:

Bạn có thể kết nối đầu máy video băng từ vào sợi cáp chuyển đổi USB như EasyCap để số hóa phim và cả tiếng nói.

Để số hóa các loại băng nhạc, bạn cần một máy nghe nhạc bằng cassette, ngõ nhận âm thanh vào máy tính và một phần mềm ghi âm. Nếu máy tính không có ngõ vào line-in, bạn có thể mua một thiết bị USB. Còn với phần mềm, Audacity (find.pcworld.com/63039) là ứng dụng chỉnh sửa âm thanh miễn phí, nguồn mở, giúp bạn thực hiện việc ghi âm. Nếu âm thanh có các đoạn phỏng vấn hoặc đoạn nói chuyện, bạn muốn chuyển chúng thành văn bản, có thể tìm trên mạng một số dịch vụ thu phí, ví dụ dịch vụ CastingWords (find.pcworld.com/63041) với khoảng 14.000 đồng/phút cho băng từ.

Nếu băng từ thuộc loại “hiếm” như băng cassette 4 track hay băng ½” và muốn lưu giữ riêng những track đó, bạn cần một thiết bị nhập nhiều track. M-audio (find.pcworld.com/63040) có bán thiết bị nhập 4 track và 8 track qua ngõ USB. Nếu không thiết bị nào đọc được băng từ như các bản ghi 8 track ADAT số hoặc analog 1 inch, hãy liên lạc với phòng ghi âm nơi bạn ở. Trên mạng cũng có nhiều dịch vụ phục hồi khác nhau, bạn nên liên hệ, tham khảo nếu cần phục hồi các băng từ hay bản ghi quan trọng nào đó.

Đĩa than (vinyl):

Máy Numark PT-01USB giúp chuyển các album đĩa than sang MP3.

Nếu bạn sở hữu một bộ sưu tập đĩa than và muốn nghe chúng trên iPod? Một chiếc máy có khả năng chuyển USB là thứ cần có. Numark (numark.com) có vài dòng sản phẩm (model) loại này với nhiều mức giá khác nhau, trong đó model PT-01USB được đánh giá khá tốt. Mặc dù chiếc máy khá đơn giản, nhưng núm vặn điều chỉnh độ lợi của nó, giúp giảm được những tiếng lè xè, lộp bộp trong bản ghi. Kèm theo thiết bị có phần mềm cho PC và Mac để chuyển đổi nhạc từ đĩa than sang định dạng MP3 hoặc WAV. Cao cấp hơn, mâm Numark TTXUSB 6,43 triệu đồng (360 USD) cho chất lượng âm thanh chuyên nghiệp nhiều tính năng mà có lẽ người chỉnh nhạc (DJ) nào cũng thích, trong đó có màn hình nhỏ hiển thị các thiết lập hiện thời về tốc độ vòng quay rpm (revolutions per minute), nhịp mỗi phút bmp (beats per minute) và cao độ.

Băng hình:

Dịch vụ Video conversion Experts đưa ra các mức giá tương ứng với chất lượng hình ảnh mà khách hàng chọn.

Để lưu các đọan video số, bạn cần đến cáp FireWire hoặc FireWire-to-USB để kết nối máy quay với máy tính. Thực ra việc ghi băng video cũng giống như băng nhạc. Nếu muốn ghi hình và cả âm thanh thì bất kỳ thiết bị chuyển đổi video nào cũng hỗ trợ, giúp bạn tiết kiệm một ít tiền. Ví dụ, EasyCap USB 2.0 Video Capture Adapter có thể bắt được cả hình và tiếng. Nếu được, bạn nên sử dụng cáp S-Video để cải thiện chất lượng truyền.

Nếu muốn người khác giúp làm việc này, bạn thử tìm các dịch vụ gần nhà để chuyển băng từ cũ sang DVD. Nếu bộ băng từ thuộc dạng băng chuyên dụng (như U-Matic, Beta SP hay DigiBeta), bạn cần nhờ chuyên gia giúp đỡ. BetaSPtoDVD.com sẽ chuyển hầu hết mọi loại định dạng băng từ cũ sang DVD và họ có một trang blog rất tuyệt về chuyển đổi video và các mẹo chuyển đổi khác (find.pcworld.com/63043).

Phim

Phim âm bản và phim slide (dương bản):

Tùy vào chất lượng ảnh cần số hóa mà bạn có vài tùy chọn. Để xử lý phim dương bản và âm bản 35mm hoặc những tấm phim dạng khác, bạn sử dụng một máy quét thông thường có bộ adapter quét các dạng phim này. Nếu muốn nâng chất lượng ảnh quét để sau này có thể in ấn khổ lớn, cách tốt nhất là nhờ các dịch vụ chuyên nghiệp. Hầu hết nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp đều “bắt tay” với một dịch vụ nào đó để quét phim và họ thường dùng máy quét chuyên dụng (drum scanner) cho kết quả hình ảnh cực tốt.

Phim ảnh:

Để số hóa phim, bạn nên đi thẳng đến các dịch vụ chuyên nghiệp. Bạn đừng nên dừng lại ở mức chất lượng DVD: những phim dạng này thường chi tiết hơn DVD rất nhiều và một vài đoạn phim cũ cần phải phục hồi mới đạt được chất lượng phim tốt nhất. Hãy nhờ dịch vụ quét phim chuyển sang độ nét cao 1080p (hoặc xuất ra đĩa Blu-ray hay ổ cứng gắn ngoài). Để chuyển phim 16mm sang video HD (kể cả vệ sinh phim, chuyển đổi và giao nhận), một số dịch vụ trên mạng có giá từ 5-8 USD (90.000 – 143.000 đồng) như của My Movie Transfer (find.pcworld.com/63045) và Video conversion Experts (find.pcworld.com/63046).

Tài liệu và hình ảnh

Nhờ khả năng tự cho giấy vào, chiếc my qut Fujitsu S1500M tiết kiệm rất nhiều thời gian vđ cĩng sức cho bạn.

Để thực hiện việc số hóa các tài liệu và bản in hình, biểu đồ, bạn chỉ cần một máy quét thông thường. Nếu quét ảnh nghệ thuật hay hình họa, nên mua loại phổ thông giá dưới 1,8 triệu đồng là vừa đủ. Tuy vậy, nếu muốn quét toàn bộ tập bản thảo nên dùng máy có chức năng nạp giấy tự động ADF (automatic document feeder) và các model thuộc loại này giá tầm 5,3 triệu đồng. Ngoài ra, bạn nên sử dụng một phần mềm sửa ảnh để cân chỉnh lại ảnh, hình vừa quét cũng như phần mềm nhận diện chữ viết OCR (optical character recognition) để chuyển đổi ảnh sang văn bản giúp dễ tìm kiếm sau này.

Cho dù bạn đang cần bảo quản lại những thước phim, ảnh vô giá về gia đình hay những tài liệu mật trong kinh doanh, bộ sưu tập hình họa hay những bản ghi âm, ghi hình cũ thì việc chuyển chúng từ dạng analog sang định dạng số, cộng thêm khả năng tìm kiếm sẽ là việc làm có lợi cho bạn ngay lúc này và cả về sau.

Nguồn: PCWorld.com.vn